سالروز درگذشت پدر چای ای ایران گرامی باد

سالروز درگذشت پدر چای ای ایران گرامی باد

از آثار و نوشته های به یادگار ماندگار کاشف السلطنه می توان قانون بلدیه، فواید راه آهن، رساله دستورالعمل زراعت چای و مجله ممات و حیات را نام برد.

به گزارش سرویس یادداشت پایگاه خبری «لاهیجان»، ابراهیم آذرپور (پژوهشکر و نویسنده) در آخرین یادداشت خود در سالروز درگذشت کاشف السلطنه (پدر چای ایزان) نوشت:
محمدمیرزا قوانلو قاجار (ملقب به کاشف السلطنه) آخرین فرزند اسدالله میرزا نایب‌الایاله و جهان‌آرا خانم، در اول فروردین ماه سال ۱۲۴۴ ه.ش در تربت حیدریه متولد شد. کاشف السلطنه تحصیل کرده دارالفنون بود و از دانشگاه سوربن فرانسه در رشته حقوق و حقوق اداری فارغ التحصیل شد.

وی در سن ۱۶ سالگی به استخدام وزارت خارجه درآمد و دو سال منشی مشیرالدوله (نایب اول وزارت خارجه) بود و در سال ۱۲۶۰ ه.ش با سمت دبیر دومی وزارت خارجه عازم پاریس گشت و با توانایی خود توانست به رتبه نایب اولی سفارت انتخاب شود و مدتی هم بجای یمین الدوله، شارژدافر (کاردار) ایران در پاریس شد.
کاشف السلطنه در سفر ناصرالدین شاه به پاریس به عنوان مترجم دکتر فوریه (طبیب شاه) انتخاب شد و پس از هشت سال اقامت و تحصیل در خارج به ایران بازگشت. سپس با ناصرالملک به مدت شش ماه مشغول به ترجمه و وضع قانون اساسی و تکالیف دولتی شد.
وی در سال ۱۲۷۲ ه.ش از طرف مویدالسلطنه به نایب الایالگی تربت حیدریه منصوب شد.

پدر چای ایران با روحیه آزادی خواهی خود که نشأت گرفته از جهان بینی او بود به مخالفت به استبداد ناصری پرداخت و به شب نامه نویسی و افشاگری روی آورد و چون مورد تعقیب قرار گرفت، ابتدا به عثمانی و سپس به پاریس فرار کرد. وی بعد از مرگ ناصرالدین شاه مجدداً به کشور بازگشت و در سال ۱۲۷۶ ه.ش از طرف مشیرالدوله به سمت ژنرال قنسولی ایران در هند انتخاب شد و به مأموریت رفت. آشنایی کاشف السلطنه با صنعت چای در هند موجب شد او با واردات چندین جعبه تخم و نهال چای به ایرن از طرف مظفرالدین شاه، امتیاز کشت چای در تمام ایران را کسب کند.

وی در سال ۱۲۸۰ ه.ش از جانب وزارت خارجه به عنوان شارژدافر ایران در پاریس انتخاب شد و پس از سپری شدن مأموریت خود درسال ۱۲۸۴ ه.ش به ایران بازگشت. پس از بازگشت، کاشف السلطنه از طرف مجلس شورای ملی مأمور به تشکیل شهرداری به سبک مدرن گردید و به عنوان اولین شهردار رسمی تهران منصوب گردید.

کاشف السلطنه در سال ۱۲۸۸ ه.ش سمت تصدی امور محاکمات وزارت امور خارجه را از طرف وزارت سعدالدوله بر عهده گرفت. سپس برای بار دوم به سمت ژنرال قنسولی ایران در هند انتخاب شد. وی در سال ۱۲۹۰ ه.ش علیه استبداد محمدعلی شاهی برخاست و چون مورد تعقیب قرار گرفت با عنوان ادای مناسک حج به مکه رفت و در سال ۱۲۹۳ ه.ش عازم آلمان شد و پس از آن به دلیل شروع جنگ جهانی به ایران بازگشت.

کاشف السلطنه در زمان احمد شاه قاجار در سال ۱۲۹۵ ه.ش در کابینه سپهسالار تنکابنی، به سمت معاون نخست وزیر (معاون وزارت داخله) منصوب گردید.
او در زمان حکومت پهلوی اول، به سمت اولین رئیس سازمان چای کشور رسید (۱۳۰۶ ه.ش) و باعث توسعه و گسترش این صنعت مهم و فعال شدن اقتصاد شمال کشور شد.
از آثار و نوشته های به یادگار ماندگار وی می توان قانون بلدیه، فواید راه آهن، رساله دستورالعمل زراعت چای و مجله ممات و حیات را نام برد.

کاشف السلطنه (پدر چای ایران) عامل توسعه دانش کشت و پرورش چای و بانی زیرساخت های علمی این صنعت اشتغالزا در ایران بوده است و هنگامی که برای استخدام کارشناسان چینی و همچنین واردات ارقام جدید چای به کشور چین سفر کرده بود، در راه بازگشت و در اثر سقوط اتومبیل به دره کشته می شود و با دیار چای و صنعت چای کشور خداحافظی می کند (۱۳۰۸ ه.ش). جنازه او بر طبق وصیتش به لاهیجان حمل شد و در بالای تپه ای که خود زمین آن را خریداری کرده بود، تا بعد از مرگش آرامگاه ابدی‌اش باشد به خاک سپرده شد.

ابهامات درباره‌ی کشته شدن وی و شایعات اینکه نفر عقب او، پرتیوا، با گلوله او را کشته است (دیده شدن اثر یک گلوله در شقیقه جنازه کاشف السلطنه در هنگام دفن) و سپس اتومبیل را پرت کرده‌اند، همچنان پس از سال ها به صورت معما مانده است.

آرامگاه کاشف‌ السلطنه و موزه تاریخ چای ایران، در سال ۱۳۳۵ توسط انجمن ملی مفاخر کشور با معماری غفور گنجه ای ساخته شد و در آبان ماه سال ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۷۶۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.